ساختار منطقی فلسفه‌های اشراقی

,"كتب فلسفي اشراق، توسط «شهاب‌الدين سهروردي» يا «شيخ اشراق»، در اواخر قرن ششم و اوايل قرن هفتم، ارائه شد. وي، در كتاب «حكمت‌الاشراق»، به اصول و فروع اين نظريه، پرداخته ‌است. اين فلسفه از همان آغاز پيدايش، در برابر فلسفه ارسطويي مشا عرض اندام كرد؛ فلسفه‌اي كه پيشينه‌اي استوار و بي‌بديل در سنت فلسفي مسلمانان داشت و فيلسوفان برجسته‌اي همچون ابن‌سينا از حاميان و مروجان آن بودند. روشن است كه طرح نو درانداختن در برابر فلسفه نيرومند مشا ـ با آن همه نفوذ و رسوخ در عقل و ذهن پژوهندگان فلسفه آن زمان، و نيز عظمت ارسطو و بوعلي نزد ايشان ـ كاري سخت و شگفت مي‌نمود، ليكن چنين كار دشواري به دست تواناي شيخ اشراق صورت گرفت. وي به‌رغم عمر كوتاهش، در بيشتر مباحث عقلي همچون الهيات (مابعد‌الطبيعه نوري) و طبيعيات و حتي منطق و بلكه در روش فلسفي، در برابر فلسفه مشا آراي نويي عرضه كرد كه از نبوغ و عظمت روحي و فكري اين فيلسوف بزرگ خبر مي‌دهد. اين كتاب، كوششي است در راستاي پژوهش‌هاي معاصر كه مي‌خواهند خوانشي دقيق‌تر و معياري ظريف‌تر براي نقادي بخشي از فلسفه‌هاي اسلامي به دست دهند. در اين مطالعه، بررسي مي‌شود كه فلسفه‌هاي اخلاق اسلامي با چه منطقي همراهند، مسئله مورد بررسي ديگر كتاب اين است كه متافيزيك اشراقي چه منطقي را به بار مي‌آورد.